به نقل از وبلاگ آقای اسماعیل سالاریان
قتلمه ( قاتلاما) : قتلمه نانی ورقه ورقه محلی است و خمیر های ورقه شده را که به شکل
دایره ای کامل است، روی هم می چینند و در فاصله ورقه ها، روغن یا کره می مالند که
دارای شکر فراوان بوده و خوردن آن به صورت گرم بسیار لذیذ می باشد.
چوزمه : همانند قتلمه، تعداد این ورقه ها ی نازک خمیر، به ضخامت نهایی
قاتلاما بستگی دارد و به اختیار بانوی خانه است. چوزمه در روغن داغ پخته می شود.
دیمه دنی : نوعی آش که با گندم نیمه یا یارمه (پست گرفته)، گوشت، پیاز داغ و
حبوبات می پزند.
دنی : به عنوان آش دندونی کودک مرسوم است و موقع دندان درآوردن بچهها
میپزند و گندم آن کامل و پوست کنده می باشد
دوراق (کئپه ئ بوغان) : ماست خشک و بی چربی که از دوغ جوشانده شده بدست می آید.
سیزمه : نوعی ماست چکیده معطر با استفاده از دوغ و شوید و آنخ و نمک که
بوسیله مشک چکیده و ساخته می شود.
قابلئ : غذایی است دم پخت که با گوشت، برنج، پیازداغ، ادویه، چاشنی و
حبوبات ساخته می شود.
قاف : نوعی نان خانگی نازک و خشک که با آرد، روغن، شیر، شکر و ادویه
معطر ساخته می شود و مدتها بدون فاسد شدن می ماند.
فتیر : نان خانگی گرد که با آرد، روغن، شیر، شکر، ادویه معطر و زردچوبه
ساخته می شود.
فتیر قتلمه : نوعی نان خانگی گرد و لایه لایه که با آرد، روغن، شیر، شکر، ادویه
معطر و زردچوبه ساخته می شود.
فتیر مسکه : هم مانند فتیر قتلمه درست می شود و پس از پخت آنرا در ظرف فلزی می
گذارند و لابلای آنها را کره اندود می کنند و پودرقند می پاشند. کره آب شده و
لابلای بافت های فتیر می رود و غذایی بسیار خوش مزه ساخته می شود.
یوخه : نوعی نان خانگی نازک مانند نان لواش امروزی که با استفاده از سینی
فلزی محدب مخصوص بنام ساج می پختند و پلو را با آن و بون استفاده از قاشق می
خوردند.
یوخه شوروه : نوعی غذا با استفاده از گوشت مرغ آب پز و آلوچه که درگذشته با
یوخه می خوردند.
قیمه : نوعی خورشت که با گوشت، لپه، سیب زمینی، پیازداغ، رب و ادویه
ساخته می شود. اگر بجای لپه و سیب زمینی بادمجان سرخ کرده به آن بافزایند به آن
قیمه بادمجان گویند.
قوروتو : اشکنه و نوعی غذای زود بازده که با پیازداغ و زردچوبه و کشک و
ماست یا دوغ دوراغ می پزند و برای مقوی و خوش مزه کردن به آن جزغاله، گردوی کوبیده
و کنجد بوداده و شیرین بیان آسیاب شده می افزایند.
زرک تو : نوعی غذای زود بازده که با پیاز داغ و شکر و آب زرشک کوهی بنام
زرک درست می کنند.
که چی : غذایی راحت الحلقوم که با استفاده از آرد، برنج و نمک در گذشته
بخصوص در زمستان تهیه می شد و آنرا با کره، کشک، ماست، سیر، و شیره توت یا انگور
می خوردند.
کوماچ : نوعی نان خانگی که با آرد، روغن، شیر، روغن و ادویه معطر و
زردچوبه ساخته می شود.
حولوه شوله : نوعی آش که با تخم شنبله، برنج، روغن و زردچوبه می پزند و خاصیت
باد بری دارد و بیشتر برای زائو استفاده می شود.
شیر برنج : نوعی آش که با استفاده از شیر، برنج و نمک درست می شود.
شوروه برنج : نوعی آش شوربا که غذای بیماراست و با استفاده از برنج، روغن، گوشت
مرغ ، لپه، پیازداغ می پزند .
قلیلئ آش : نوعی آش رشته با خورشت موجو یا عدسی و کشک غلیظ است که ابتدا رشته
هارا جداگانه آب پز کرده و آنرا آب کش می نمایند و سپس خورشت عدسی غلیظ را جداگانه
پخته و همراه رشته ها توی بشقاب می ریزند و یک لایه کشک روی آن ریخته و سر سفره
قرار می دهند.
قوورما (قورمه): درگذشته که یخچال و فریزر نبود، گوشت گوسفند را با روغن دمه اش تف
می دادند و آغشته به نمک می کردند به مدت طولانی بدون یخچال سالم می ماند و یک نوع
دیگر هم بودکه در روغن حیوانی (زرد) نگهداری می کردند که بسیار لذیذ بود. گاهی هم
گوشت زیادی را ابتدا آب پز و سپس در روغن سرخ می کردند و به مرور به مصرف می
رسانند.
قویوتماق : مخلوطی از شیر معمولی و آغوز یا شیرگاو پس از زایمان است که کمی
حرارت داده شده و مانند ماست غلیظ شده و به مصرف می رسد.
قیماق : سرشیر یا سرماست است که همراه صبحانه مصرف می شود.
کیشته تو : غذایی که در گذشته با برگه زردآلوی خیس
خورده و پیاز داغ می پختند.
زیره تو : خورشتی که از برنج، نبات و زیره ی سبز آرد شده برای زائو می پزند.
اوجیز : نوعی اشکنه و سوپ پیاز و غذائی ساده که از آرد و پیازسرخ شده، تخم
مرغ، زردچوبه، سیب زمینی و گوجه فرنگی می پزند.
آش یارما : نوعی آش که با استفاده از گندم خورد شده و سبزی محلی بنام چریش می
پزند و با دوغ می خورند.
دیمه دنی : نوعی آش که با گندم (پست گرفته) نیمه، گوشت، پیاز داغ و حبوبات می
پزند.
سیم سیمه : نوعی اشکنه که از آرد سرخ شده، آب شکر و ادویه ساخته می شود و
بعنوان انرژی دهنده فوری ازآن استفاده می شود.
آش سلمه : نوعی آش با استفاده از نوعی گیاه صحرائی ترش مزه بنام سلمه ساخته
می شود و با دوغ می خورند.
سرکه بادمجان : نوعی ترشی محلی که از بادمجان ، سیر، پیاز، جعفری، هویج، کلم، گل
کلم، ادویه و سرکه ساخته می شود.
چریش لی فتیر : نوعی نان سنتی با استفاده از چریش و پیاز داغ شده در روغن، فلفل
قرمز، جزغاله و نمک ساخته می شود.
مسدو وه : نوعی آش که با برنج و نخود و اسفناج پخته می شود و انرا با ماست و
یا دوغ می خورند.
قارا قوروت : ماده خوراکی سیاه رنگی که از جوشاندن آب ماست چکیده پس از غلیظ
شدن آن بدست می آید و بسیار ترش مزه است. امروزه موادی مانند شیرین بیان و زیره و
شکر و ادویه معطر به آن می افزایند. رنگ این ماده خوراکی بسته به میزان ترکیبات و
تازه یا کهنه بودن آن از قهوه ای کم رنگ تا سیاه مطلق متغیر است.
چی یت : دانه های هندوانه، خربزه، کدو و گل آفتاب گردان که تف داده شده
باشد
قارا خرمان : خرمنی از نخود تازه و نارس که با بوته و غلافش
رویهم انباشته می کنند و آتش می زنند تا بپزد.
در حال حاضر بیشتر غذاهای سنتی گریوان – بجنورد یا به فراموشی
سپرده شده اند و یا در حال فراموشی هستند. مهم ترین غذاهای محلی که هم اکنون کم و
بیش با آن آشنایی دارند عبارتند از : انواع چلوکباب، آبگوشت - کله پاچه - انواع آش
- حلیم - کوفته- شیر برنج - شله زرد و.....